Trong thời đại công nghệ số, việc số hóa bảo tàng là phương pháp mới giúp đa dạng hóa trải nghiệm của khách tham quan, giúp họ có thể tiếp cận, khám phá và tương tác với các di sản văn hóa một cách độc đáo và mới lạ. Hãy cùng tìm hiểu về phương pháp này và những lợi ích mà nó mang lại trong bài viết dưới đây.
Số Hóa Bảo Tàng Là Gì?
Số hóa bảo tàng là quá trình chuyển đổi những hiện vật, di tích, tư liệu lịch sử và các thông tin liên quan đến bảo tàng sang dạng kỹ thuật số thông qua các công nghệ tiên tiến.
Quy trình số hóa bảo tàng thường bao gồm việc chụp ảnh, quét 3D hoặc tạo bản sao số của các dữ liệu để tạo ra một không gian bảo tàng ảo được số hóa 100%. Nhờ đó, khách tham quan có thể dễ dàng truy cập thông qua các thiết bị điện tử (điện thoại, laptop, kính VR,…) và mạng internet để khám phá bảo tàng mà không cần phải đến tận nơi.
Việc số hóa bảo tàng không chỉ giúp bảo tồn di sản văn hóa lịch sử mà còn làm cho chúng trở nên sống động và dễ dàng tiếp cận hơn, đặc biệt là với thế hệ trẻ.
Xem thêm: Số Hóa Bảo Tàng Lịch Sử Quân Sự Việt Nam
Số Hóa Bảo Tàng Mang Lại Những Lợi Ích Gì?
1. Trải nghiệm tương tác đa dạng
Thay vì chỉ quan sát hiện vật từ xa, du khách có thể tương tác trực tiếp với chúng bằng những công nghệ tiên tiến.
- Công nghệ VR sẽ đưa du khách bước vào một không gian ảo, nơi họ có thể xoay, phóng to, thu nhỏ và quan sát hiện vật từ nhiều góc độ khác nhau.
- Công nghệ AR giúp khách tham quan nhìn thấy mô hình 3D của cổ vật ngay trước mắt, hình dung được cách chúng được sử dụng trong quá khứ chỉ với một chiếc điện thoại/máy tính bảng.
Du khách có thể khám phá những không gian lịch sử đã biến mất dần theo thời gian hoặc tham gia các chuyến tham quan ảo mô phỏng thực tế.
Ngoài ra, khi tích hợp AI, du khách còn có thể trò chuyện với trợ lý ảo để giải đáp thắc mắc về lịch sử, văn hóa và bảo tàng trong quá trình tham quan. AI đóng vai trò như một hướng dẫn viên thông minh, giúp cá nhân hóa trải nghiệm, mang đến những thông tin phù hợp với nhu cầu của mỗi người.
Xem thêm: Bảo tàng tích hợp MC ảo của Vinaphone
2. Mở rộng đối tượng khách tham quan
Số hóa giúp bảo tàng tiếp cận không chỉ với du khách địa phương mà còn mở rộng ra toàn cầu thông qua các nền tảng trực tuyến. Với VR360 Tour, bất kỳ ai cũng có thể tham quan bảo tàng từ xa chỉ bằng một thiết bị kết nối internet, loại bỏ mọi rào cản về địa lý và thời gian.
Đặc biệt, việc số hóa còn giúp bảo tàng thu hút được thế hệ trẻ – những người yêu thích trải nghiệm mới mẻ và đam mê khám phá. Thay vì những chuyến tham quan truyền thống, họ có thể chiêm ngưỡng hiện vật dưới dạng 3D, tham gia hành trình thực tế ảo và trải nghiệm các hoạt động tương tác sinh động. Nhờ đó, bảo tàng không chỉ trở nên hấp dẫn hơn mà còn biến việc tìm hiểu lịch sử, văn hóa thành một hành trình thú vị, truyền cảm hứng.
3. Bảo tồn hiện vật hiệu quả
Theo thời gian, các hiện vật quý giá trong bảo tàng có thể bị hư hỏng do tác động của môi trường, thời tiết hoặc cách bảo quản.
Tuy nhiên, với công nghệ Matterport 3D Scanning, bảo tàng có thể tạo ra mô hình kỹ thuật số chính xác đến từng chi tiết của hiện vật, từ hình dáng, hoa văn đến chất liệu. Những bản sao số hóa này không chỉ giúp lưu giữ dữ liệu lâu dài mà còn hỗ trợ công tác nghiên cứu, phục dựng khi hiện vật gốc bị xuống cấp. Nhờ đó, dù hiện vật có bị ảnh hưởng theo thời gian, giá trị văn hóa và lịch sử của chúng vẫn được bảo toàn nguyên vẹn.
4. Tối ưu hóa quá trình quản lý và vận hành
Số hóa giúp bảo tàng lưu trữ và quản lý hiện vật dễ dàng hơn. Mọi thông tin về hiện vật đều được sắp xếp khoa học nên có thể nhanh chóng tìm kiếm mỗi khi cần.
Ngoài ra, việc số hóa còn giúp bảo tàng linh hoạt hơn trong việc chỉnh sửa, thay đổi bố cục trưng bày, thêm hoặc bớt hiện vật, thậm chí thử nghiệm các bố cục trưng bày khác nhau. Thay vì phải di chuyển hiện vật thật, nhân viên có thể sắp xếp, thử nghiệm các cách trưng bày khác nhau trong môi trường ảo, sau đó mới triển khai thực tế.
Điều này giúp tiết kiệm thời gian, công sức và hạn chế rủi ro hư hại hiện vật. Nhờ đó, bảo tàng có thể nhanh chóng cập nhật, điều chỉnh nội dung để phù hợp với từng sự kiện hoặc nhu cầu của khách tham quan.
5. Tiết kiệm diện tích trưng bày
Số hóa giúp bảo tàng trưng bày nhiều hiện vật hơn mà không cần thêm không gian. Những hiện vật quá lớn hoặc quá quý hiếm không nhất thiết phải đặt trực tiếp trong bảo tàng mà có thể hiển thị bằng công nghệ AR/VR. Khách tham quan chỉ cần dùng điện thoại, máy tính bảng hoặc kính thực tế ảo để nhìn thấy hiện vật ngay trước mắt, xoay, phóng to từng chi tiết và khám phá từ mọi góc độ, giống như đang quan sát trực tiếp.
Ngoài ra, bảo tàng có thể lưu trữ nhiều hiện vật hơn dưới dạng kỹ thuật số, giúp mở rộng bộ sưu tập mà không bị giới hạn bởi diện tích thực tế.
Kết Luận
Số hóa không chỉ là một bước tiến công nghệ mà còn là chiến lược dài hạn giúp bảo tàng thích nghi với thời đại mới. Việc ứng dụng số hóa không chỉ giúp bảo tồn các giá trị văn hóa mà còn nâng cao trải nghiệm khách tham quan, gia tăng doanh thu và khẳng định vị thế của bảo tàng trong ngành du lịch văn hóa. Hãy chủ động đón đầu xu hướng để bảo tàng không chỉ giữ vững giá trị lịch sử mà còn trở thành điểm đến hấp dẫn không thể bỏ qua.
